هیت سینک لپ تاپ
از زمان توسعه اولین کامپیوتر ها و تا امروز که سیستم های Gaming روز به روز پرقدرت تر میشوند و همواره مشکلاتی از قبیل داغی چیپ های سیستم وجود داشته است که حتی با افزایش توان پردازشی نیز بیشتر شده است.
همانطور که میدانید هر قطعه کامپیوتری با مصرف انرژی، مقدار زیادی حرارت تولید میکند و به همین علت برای داشتن عملکرد بهتر نیاز به یک خنک کننده دارند. اما آیا میدانید که چگونه این گرما از لپ تاپ خارج میشود؟ در این مقاله ما به معرفی سازوکاری میپردازیم که گرما را از لپ تاپ خارج میکند. در ابتدا به معرفی هیت سینک پرداخته و سپس جنس آن را گفتهایم. همچنین بخشهای مهم هیت سینک به شما توضیح داده شده است. همچنین سازوکاری را تشریح کردهایم که باعث انتقال گرمای بهتر میشود. یک راهنمای کامل از خرید تا تعویض آن برای شما گردآوری شده است. تا انتهای مقاله با ما همراه باشید.
هیت سینک (HeatSink) لپ تاپ
هیت سینک (HeatSink) یک مبدل حرارتی است که گرمای تولیدشده در قطعات داخلی لپ تاپ (پردازنده و گرافیک) را با کمک فن به بیرون انتقال میدهد. این قطعهٔ فلزی، روی بخشهایی از لپ تاپ مانند پردازنده و گرافیک قرار میگیرد. هیت سینک ها جز سیستم تهویه دستگاه به شمار میآیند که با گرفتن گرما از دستگاه و هدایت آن به بیرون، دما را کنترل میکنند. بهطورکلی میتوان گفت که این قطعه همانند رادیاتور خودرو عمل کرده و برای هدایت گرما، از جریان همرفتی (Convention) استفاده میکند.
جنس هیت سینک لپ تاپ از چیست؟
برای ساخت هیت سینک لپ تاپ ها، باید از مادهای استفاده شود که به خوبی گرما و حرارت را دریافت کرده و منتقل کند. فلز آلومینیوم و مس به دلیل آنکه به خوبی گرما را دریافت میکنند، در ساخت این قطعات بهکار گرفته میشوند.
بخشهای مهم در هیت سینک های لپ تاپ کدام است؟
این قطعه در اشکال و ابعاد متفاوتی تولید میشود. هر لپ تاپی، هیت سینک مخصوص خود را دارد. جای پیچ و بخشی که روی چیپ قرار میگیرد، از قسمتهای مهم HeatSink ها محسوب میشود.
- جای پیچ هیت سینک لپ تاپ
جای پیچ ها همان قسمتهایی هستند که هیت سینک را در جای خود محکم نگه میدارند.
- بخش روی چیپ
این قسمت، نزدیکترین بخش به چیپ است که گرما را از آن میگیرد.
تماس نزدیکتر هیت سینک و چیپ با استفاده از خمیر یا پد سیلیکونی
خمیر یا پد سیلیکون درواقع نوعی خمیر از جنس سیلیکون است که رسانایی گرمایی بالایی دارد. این ماده یک پلیمر بوده که به گریس گرمایی یا Thermal grease نیز معروف است. از سیلیکون برای انتقال گرما از منبع تولید حرارت به قطعه انتقالدهنده حرارت استفاده میشود.
گاهی اوقات اتصال خوبی بین چیپ ها و هیت سینک برقرار نمیشود. در این موقع از خمیر یا پد سیلیکون استفاده میکنیم. خمیر یا پد سیلیکونی، اتصال کامل را برقرار کرده، هوای بین دو قطعه را از بین برده و گرما را به خوبی انتقال میدهد. برای اطلاع بیشتر از خمیر و پدهای سیلیکونی میتواند مقاله دلیل استفاده از خمیر یا پد سیلیکونی در لپ تاپ چیست؟ را مطالعه نمایید.
چند نکته مهم که دربارۀ خمیر و پد سیلیکونی که باید بدانید
- در زمان تعمیر یا تعویض هیت سینک، توجه داشته باشید که اگر خمیر سیلیکون استفادهشده است، از همان نوع استفاده نمایید و تغییری ایجاد نکنید. همچنین اگر از پد استفادهشده بود، تغییری ایجاد نکرده و از همان پد سیلیکونی استفاده نمایید.
- خمیر سیلیکون بهمرورزمان خشک میشود و کارایی خود را از دست میدهد. پس قبل از آسیب رسیدن به قطعات در اثر دمای بالا، بایستی خمیر سیلیکون جدید تهیه نمایید و خمیر قبلی که خشکشده را پاککرده و خمیر تازه بریزید.
انواع مختلف هیت سینک لپ تاپ چیست؟
هیت سینک لپ تاپ انواع مختلفی دارد؛
- هیت سینک گرافیک دار
- هینک سینک بدون گرافیک
هیت سینک گرافیک دار، بخش مجزا و اضافهای برای خنک کردن چیپ گرافیک لپ تاپ دارد. توجه داشته باشید که در زمان خرید، هیت سینک گرافیک دار با مادربردهای بدون گرافیک سازگار نمیباشد (و بالعکس). هیت سینک لپ تاپ ایسر Aspire 4741 نمونه ای از هیت سینک گرافیک دار میباشد.
علاوه بر این، هیت سینک ها به دو دسته فعال و غیر فعال نیز دسته بندی میشوند.
1. هیت سینک فعال (Active HeatSink)
این دسته از خنک کننده ها در کامپیوتر ها و لپ تاپ ها رایج تر میباشد که در این نوع علاوه بر از بین بردن گرما، گرما نیز توسط فن پراکنده میشود.
هیت سینک های فعال، به کمک فن، گرمای هوا به به کمک جریان هوا به بیرون منتقل میشود. در صورتیکه فن با گرد و غبار مسدود شود و یا از کار بیوفتند بازدهی آن کم شده که درنهایت موجب خرابی چیپ ها خواهد شد.
2. هیت سینک غیرفعال (Passive HeatSink)
هیت سینک های غیر فعال، نوعی هیت سینک هستند که بسیار شبیه رادیاتور بوده و از جنس آلمینیوم و مس جهت رسانایی بهتر میباشد و این بدان معناست که گرما را به راحتی از چیپ ها گرفته و به بیرون منتقل میکند.
در این دسته از خنک کننده ها، فن جایگاهی ندارد و این باعث میشود سطح زیادی از چیپ برای حذف گرما با هیت سینک پوشیده شود. هیت سینک های غیر فعال برای ایجاد عملکرد مطلوب تر و بهتر به فضای مناسب و جریان هوای مناسب نیاز دارد.
نکات مهم برای خرید هیت سینک لپ تاپ
حتماً در موقع خرید هیت سینک برای لپ تاپ خود به نکات زیر توجه داشته باشید؛
- حتماً یک هیت سینک باکیفیت از فروشگاه معتبر خریداری و نصب نمایید.
- هر لپ تاپ، هیت سینک مخصوص خود را دارد. قبل از خرید، مدل دقیق لپتاپ خود را بدانید. هنگام خرید کافی است مدل لپ تاپ را ذکر کرده و هیت سینک همان مدل رو تهیه کنید. مدل لپ تاپ معمولاً بر روی قاب کیبرد، زیر لپ تاپ و یا بر روی قاب جلو ال سی دی لپ تاپ درجشده است و همچنین شما میتوانید با مطالعه مقاله "روش تشخیص مدل لپ تاپ " مدل لپ تاپ خود را بیابید.
- در برخی از مدل لپتاپها هیت سینک تفاوت دارند. مثلاً مدل HP DV6-6000 گرافیک دار، دو مدل مادربرد AMD و INTEL دارد که هیت سینک این دو مادربرد با هم متفاوت هستند.
- در برخی از مدل لپ تاپ ها هیت سینک ها تفاوت ظاهری دارند که میتوان با توجه به پارت نامبر این قطعه، هیت سینک مناسب را برای لپ تاپ خودتان رو بخرید؛ مانند ACER 5738
نحوهٔ نگهداری از HeatSink در لپ تاپ
برای هیت سینک بهندرت خرابی به وجود میآید چون یک قطعه ثابت و بدون تحرک محسوب میشود (یعنی آنکه هیچ قطعه مکانیکی ندارد)، اما گاهی ممکن است در اثر ضربه، خم یا سوراخ شود. اگر گاز موجود در داخل هیت سینک تخلیه شود، گرما را به خوبی انتقال نخواهد داد و باید تعویض شود.
- از زدن ضربههای محکم به دستگاه خودداری کنید.
- خروجیهای هوای لپ تاپ خود را همیشه تمیز نگه دارید چون ممکن است به دلیل تجمع گردوخاک بهتدریج گرما در دستگاه بیشتر شده و تهویه هوا بهدرستی انجام نشود.
- حداکثر خنککنندگی سیستم زمانی اتفاق میافتد که هیت سینک لپ تاپ شما سطح تماس بسیار خوبی با منبع حرارتی که همان چیپ ها هستند، برقرار کند.
- بهتر است هر دو سال یک بار، لپ تاپ خود را سرویس فن انجام دهید.
تشخیص مشکل در عملکرد هیت سینک لپ تاپ چگونه است؟
مهمترین کار و وظیفهٔ HeatSink گرفتن گرما و خنک کردن قطعه و محیط است. اگر دمای لپ تاپ بالا برود و بهشدت داغ شود، بهطوریکه ناگهان خاموش شود، میتواند نشانهای از عدم خروج گرما بهدرستی باشد. در صورت سهلانگاری در سرویس لپتاپ، ممکن است گرما به سایر قطعات ازجمله، گرافیک، پردازنده، پاور و ... آسیب وارد کند.
مراحل تمیز کردن یا تعویض هیت سینک در لپتاپ
برای تمیز کردن هیت سینک و فن لپ تاپ، بهتر است قاب لپتاپ را بازکنیم. چون اگر از دریچههای آن اقدام به تمیز کردن کنیم، گردوخاک خارج نشده و فقط در فضای داخلی آن پخش میشود. با روشن شدن سیستم و ادامهٔ کار دستگاه، گردوخاک مجدداً در همان محل جمع خواهد شد.
گاهی هم ممکن است این قطعه در اثر خمشدگی، سوراخ شدن و خروج گاز داخل آن، نیاز به تعویض داشته باشد. حواستان باشد که اگر تخصص و آشنایی با لپ تاپ ندارید، دستگاه را باز نکنید. برای تعویض این قطعه میتوانید مراحل زیر را دنبال کنید.
- اتصال برق دستگاه را قطع کرده و باطری را خارج نمایید.
- پیچهای کف لپ تاپ را برای دسترسی مستقیم به فن و هیت سینک بازنمایید.
- مادربرد دستگاه را با باز کردن پیچها، جدا نمایید.
- هیت سینک بر روی مادربرد قرار دارد. آن را جدا نمایید.
- اگر فن متصل است، حتماً سوکت آن را از مادربرد و از هیت سینک نیز جدا نمایید. گاهی ممکن است برای تمیز کردن فن بخواهید از کمپرسور هوا استفاده کنید در این صورت توصیه میکنیم سوکت فن را حتماً جدا کنید. زیرا با استفاده از این وسیله باعث چرخیدن پره های فن میشوید و چرخش ایجادشده در فن میتواند برق تولید کرده و در مادربرد خطر اتصالی به وجود دارد.
- خروجی هوا را از داخل و بیرون هیت سینک تمیز کنید. این کار را برای خروجی فن لپ تاپ نیز انجام دهید. برای پاک کردن گردوخاکی که در بین پرههای آلومینیومی هیت سینک است، میتوانید از فرچه استفاده نمایید.
- درصورتیکه خمیر سیلیکون قبلی خشکشده است، قبل از قرار دادن هیت سینک بر روی مادربرد، حتماً خمیر سیلیکون قبلی را بهطور کامل از روی چیپ ها پاککرده و سطح چیپ را با خمیر تازه جایگزین کنید.
- مجدد پیچهای هیت سینک را بر روی مادربرد ببندید و تمام قطعات را در جای خود محکم کنید.
- باتری را در جای خود قرار داده و دستگاه را روشن کنید.
کلام آخر
این قطعهٔ مهم فلزی یعنی هیت سینک (Heatsink) لپ تاپ را به شما معرفی کرده و جنس بدنه و انواع آن را به شما گفتیم. شاید هیت سینک لپ تاپ شما به مشکل بخورد، برای همین یک راهنمای کامل برای خرید آن به شما ارائه دادیم. یادتان باشد که حتماً بخش نگهداری را مطالعه نمایید تا از هزینههای بیشتر پیشگیری کنید. درهرصورت اگر هیت سینک شما به مشکل خورد، در صورت آشنایی با لپ تاپتان میتوانید آن را بهدقت و باحوصله تعویض نمایید. امیدوارم مطالعه این مطلب برای شما مفید بوده و شما را در نگهداری و تهیه هیت سینک مناسب راهنمایی کرده باشد.