متاورس(Metaverse) چیست و نقش آن در ارتقای تجربه کاربری

متاورس (Metaverse) یک فناوری جذاب است که به ما این امکان را می‌دهد که به دنیایی جدید و خلاقانه وارد شویم – یک دنیایی که همزمان با دنیای واقعی ما وجود دارد، اما با ویژگی‌هایی کاملاً متفاوت. با متاورس، ما می‌توانیم به دنیای مجازی یا واقعیت افزوده سفر کنیم و با شخصیت‌ها و شی‌های مجازی در آنجا تعامل کنیم. این فناوری علاوه بر اینکه تجربه‌های سرگرم‌کننده‌ای ارائه می‌دهد، می‌تواند در زمینه‌هایی مانند بازی‌های ویدیویی، آموزش، مشاهده محصولات و سرویس‌ها، و حتی درمان برخی از بیماری‌ها نیز مفید باشد. اینجاست که متاورس به عنوان یک درگاه جذاب به دنیای جدید و فراگیری باز می‌کند که ما را به تجربه‌های جدید و هیجان‌انگیز می‌کشاند.

متاورس (Metaverse) چیست

مطرح شدن مفهوم متاورس (Metaverse) در زمینه فناوری اطلاعات به دنیایی از تعاملات مجازی و سه‌بعدی اشاره دارد که توسط کامپیوترها ساخته شده و افراد به طور آنلاین در آن شرکت می‌کنند. این مفهوم اصطلاحاً به دنیایی اطلاق می‌شود که فراتر از جلوه‌های گرافیکی ساده و تک‌بعدی اینترنت ما است و به جای آن یک فضای سه‌بعدی با تعاملات بیشتر و واقع‌گرایی بالاتر را ارائه می‌دهد.

در متاورس، افراد می‌توانند به صورت سه‌بعدی در یک دنیای مجازی حضور پیدا کنند، با اشیاء و دیگر افراد تعامل داشته باشند، فعالیت‌های مختلفی انجام دهند، کسب و کارهای خود را اداره کنند و حتی ارزهای دیجیتال را معامله کنند. برخی از پلتفرم‌هایی که به عنوان متاورس شناخته می‌شوند، شامل بازی‌های آنلاین مانند Fortnite و Roblox، جهان‌های مجازی مانند Second Life و پلتفرم‌های واقعیت مجازی مانند Oculus Rift و HTC Vive می‌باشند.

تاریخچه متاورس

مفهوم متاورس برای اولین بار در سال ۱۹۹۲ در رمان علمی تخیلی نیل استیونسون به نام «سقوط برفکی» معرفی شد. در این رمان، انسان‌ها با استفاده از آواتارهای قابل برنامه‌ریزی، با یکدیگر و عوامل نرم‌افزاری در فضای مجازی سه بعدی که از دنیای واقعی شبیه‌سازی شده‌است، ارتباط برقرار می‌کنند.

بعد از گذشت چندین سال از معرفی واژه متاورس، در حدود 19 سال بعد، آنچه که نویسنده استفنسون توصیف کرده بود دوباره مورد توجه قرار گرفت و در سال 2011 این واژه با معنایی وسیع تر، در رمان “Ready Player One” نوشته Ernest Cline مورد استفاده قرار گرفت.

متاورس امروزی نتیجه تکامل فناوری‌های مختلفی است که در طول زمان پیشرفت کرده‌اند. این فناوری‌ها شامل واقعیت مجازی (VR)، واقعیت افزوده (AR)، سبک‌های کاری انعطاف‌پذیر، نمایشگرهای روی سر (HMD)، ابر AR، اینترنت اشیا (IoT)، اتصالات ۵G، هوش مصنوعی (AI) و محاسبات فضایی هستند.

با گسترش بلاک چین در فناوری، کم کم پای متاورس هم به بازی های بلاک چینی باز شد. در بازی های بلاک چینی، یا همان بازی های متاورسی که بسیار متنوع هستند، افراد می‌توانند آیتم های بازی را در قالب توکن خریداری کنند و آن را بفروشند و یا بر روی آن کار کنند و ارتقا دهند و سپس اگر خواستند آن را با قیمت بالاتری بفروشند.

Metaverse چگونه کار می کند

متاورس به طور کلی یک دنیای مجازی سه‌بعدی است که توسط کامپیوترها و فناوری‌های مرتبط ساخته می‌شود و افراد به طور آنلاین در آن شرکت می‌کنند. این دنیای مجازی شامل محیط‌های سه‌بعدی، شخصیت‌های مجازی (معمولاً شخصیت‌هایی که توسط کاربران ساخته شده یا از پیش تعریف شده‌اند)، اشیاء قابل تعامل، فعالیت‌های اجتماعی، اقتصادی، فرهنگی و تجاری، و همچنین ارتباطات و تعاملات انسانی-کامپیوتر است.

رویکردهای مختلفی برای ایجاد متاورس وجود دارد، اما در کل، این پروسه به شکل زیر انجام می‌شود:

1. ساخت محیط سه‌بعدی: در ابتدا، یک محیط سه‌بعدی برای متاورس ایجاد می‌شود. این محیط شامل مناطق مختلف، مناظر طبیعی، ساختمان‌ها، شهرها و سایر عناصری است که برای ایجاد یک دنیای واقعی به نظر می‌رسد.
2. افراد و شخصیت‌ها: کاربران می‌توانند شخصیت‌های مجازی خود را ایجاد کنند یا از شخصیت‌های پیش‌فرض استفاده کنند. این شخصیت‌ها می‌توانند به شکل سفارشی ساخته شده و به کمک ابزارهای ویرایش گرافیکی تنظیم شوند.
3. تعامل و ارتباطات: در متاورس، کاربران می‌توانند با یکدیگر و با اشیاء دیگر در محیط تعامل کنند. این شامل صحبت کردن، چت کردن، بازی کردن، همکاری کردن و انجام فعالیت‌های مختلف دیگر است.
4. فعالیت‌های اقتصادی و تجاری: در بعضی از متاورس‌ها، افراد می‌توانند فعالیت‌های اقتصادی و تجاری را در دنیای مجازی انجام دهند. این شامل خرید، فروش، اجاره، ارائه خدمات و تبادل ارزهای دیجیتال است.
5. توسعه و تغییرات: متاورس‌ها به طور مداوم توسعه می‌یابند و بهبودهای جدیدی در آن‌ها اعمال می‌شود. این ممکن است شامل اضافه کردن مناطق جدید، ارتقاء گرافیک، بهبود عملکرد، اضافه کردن ویژگی‌های جدید و غیره باشد.

از طریق این پروسه، متاورس‌ها یک فضای گسترده و پویا برای تعاملات انسانی-کامپیوتر فراهم می‌کنند و افراد را به صورت آنلاین به یکدیگر و به دنیای مجازی متصل می‌کنند.

مفاهیم اصلی متاورس

مفاهیم اصلی متاورس در زمینه فناوری و فلسفه عموماً به موارد زیر اشاره دارند:

1. دنیای مجازی سه‌بعدی: یک دنیای مجازی سه‌بعدی که توسط کامپیوترها و فناوری‌های مرتبط ایجاد شده و افراد به طور آنلاین در آن شرکت می‌کنند. این دنیای مجازی شامل محیط‌های سه‌بعدی، شخصیت‌های مجازی، اشیاء قابل تعامل و فعالیت‌های مختلف اجتماعی، اقتصادی و تجاری است.
2. واقعیت مجازی و افزوده: متاورس شامل عناصری از واقعیت مجازی (VR) و واقعیت افزوده (AR) است، که به افراد این امکان را می‌دهد تا با استفاده از دستگاه‌های واقعیت مجازی یا افزوده، به طور زنده واقعیت مجازی را تجربه کنند و آن را با دنیای واقعی ترکیب کنند.
3. تعاملات انسانی-کامپیوتر: در متاورس، افراد می‌توانند با یکدیگر و با اشیاء دیگر در دنیای مجازی تعامل کنند. این تعاملات ممکن است شامل چت کردن، صحبت کردن، بازی کردن، همکاری کردن و انجام فعالیت‌های دیگر باشد.
4. اقتصاد مجازی: در بعضی از متاورس‌ها، افراد می‌توانند فعالیت‌های اقتصادی و تجاری را در دنیای مجازی انجام دهند، از جمله خرید، فروش، اجاره، ارائه خدمات و تبادل ارزهای دیجیتال.
5. هویت دیجیتال و شخصیت‌های مجازی: افراد می‌توانند شخصیت‌های مجازی خود را ایجاد کرده و در دنیای مجازی به صورت آنلاین به آن‌ها مشهور شوند و با دیگران ارتباط برقرار کنند.

این مفاهیم اصلی متاورس به طور کلی نشان دهنده یک دنیای مجازی پویا و گسترده هستند که توسط فناوری‌های مدرن و ارتباطات برقرار می‌شود و به افراد این امکان را می‌دهد تا به طور آنلاین و در یک فضای سه‌بعدی تعامل کنند و فعالیت‌های مختلفی را انجام دهند.

دسترسی به Metaverse

دسترسی به متاورس از طریق چندین روش ممکن است، اما در کل، این دسترسی به شکل‌های زیر انجام می‌شود:

1. پلتفرم‌های دستگاه‌های واقعیت مجازی (VR): اگر افراد دستگاه‌های واقعیت مجازی (مانند Oculus Rift، HTC Vive، PlayStation VR و غیره) را داشته باشند، می‌توانند با استفاده از این دستگاه‌ها وارد دنیای متاورس شوند و تجربه‌ای بی‌نظیر از واقعیت مجازی را تجربه کنند.
2. پلتفرم‌های دستگاه‌های واقعیت افزوده(AR): برخی از پلتفرم‌ها و دستگاه‌های موبایل، مانند تلفن‌های هوشمند و تبلت‌های پشتیبانی کننده از تکنولوژی واقعیت افزوده، افراد را قادر می‌سازند تا از طریق دوربین دستگاه خود به محیط واقعی اضافه‌شده و دنیای متاورس را تجربه کنند. برخی از اپلیکیشن‌های تلفن همراه می‌توانند این امکان را فراهم کنند.
3. رایانه‌های شخصی و کنسول‌های بازی: برخی از بازی‌ها و پلتفرم‌های متاورس قابل دسترسی بر روی رایانه‌های شخصی (PC) و کنسول‌های بازی هستند. این شامل بازی‌هایی است که با استفاده از کامپیوترهای شخصی (مثل سیستم‌های ویندوز یا مک) یا کنسول‌های بازی (مانند PlayStation و Xbox) قابل دسترسی هستند.
4. مرورگرهای وب: برخی از پلتفرم‌های متاورس ممکن است از طریق مرورگرهای وب قابل دسترسی باشند. این به افراد اجازه می‌دهد تا به صورت آنلاین و بدون نیاز به دانلود و نصب نرم‌افزارهای خاص، به دنیای متاورس دسترسی پیدا کنند.

در کل، دسترسی به متاورس بستگی به پلتفرم مورد استفاده و نوع تجربه مدنظر (واقعیت مجازی یا واقعیت افزوده) دارد.

ویژگی و مزایای متاورس

1. تجربه فراگیر: متاورس به افراد این امکان را می‌دهد که به طور فعال در یک دنیای مجازی شرکت کنند و تجربه‌هایی بی‌نظیر از تعاملات اجتماعی، تفریحی، آموزشی و تجاری را تجربه کنند.
2. شبیه‌سازی واقعیت: با استفاده از متاورس، افراد می‌توانند به شکل واقعی‌گرا و در دنیای سه‌بعدی با اشیاء و افراد تعامل کنند، که این تجربه از واقعیت نزدیک‌تر به تجربه‌های واقعی می‌شود.
3. تعامل اجتماعی: یکی از مزایای بزرگ متاورس، ایجاد امکانات برای تعاملات اجتماعی فراوان است. این به افراد این امکان را می‌دهد که با دیگران در یک دنیای مجازی ارتباط برقرار کنند، با آنها صحبت کنند، بازی کنند و فعالیت‌های گروهی انجام دهند.
4. اقتصاد مجازی: متاورس می‌تواند بستری برای ایجاد و اداره اقتصاد مجازی فراهم کند. این به افراد این امکان را می‌دهد که در دنیای مجازی خرید، فروش، اجاره و تبادل اشیاء و خدمات را انجام دهند و حتی فعالیت‌های اقتصادی دیگری را انجام دهند.
5. آموزش و آموزش الکترونیکی: متاورس می‌تواند یک بستر عالی برای آموزش و آموزش الکترونیکی فراهم کند. این به معلمان و دانش‌آموزان این امکان را می‌دهد که در یک محیط تعاملی و سه‌بعدی، درس بخوانند و فعالیت‌های آموزشی را انجام دهند.
6. سهولت دسترسی: برخلاف تجربه‌های واقعی، متاورس به افراد این امکان را می‌دهد که به صورت آنلاین و از هر جایی که دسترسی به اینترنت دارند، به دنیای مجازی دسترسی پیدا کنند.

این تنها چند نمونه از ویژگی‌ها و مزایایی هستند که متاورس به کاربران ارائه می‌دهد. این فناوری با استفاده از تعاملات فعال، تجربیات واقعی‌گرایانه و فرصت‌های گسترده برای تعامل و آموزش، به عنوان یکی از جذاب‌ترین محیط‌های مجازی شناخته می‌شود.

محدودیت و معایب متاورس

همانطور که مزایای متاورس واضح است، معایب و محدودیت‌هایی نیز وجود دارند که باید در نظر گرفته شوند:

1. کیفیت تجربه: در حال حاضر، برخی از متاورس‌ها هنوز به کیفیت بالایی که در واقعیت واقعی وجود دارد، نمی‌رسند. گاهی اوقات گرافیک‌ها، عملکرد و تجربه کاربری ممکن است کمی از عملکرد ایده‌آل فاصله داشته باشند.
2. نگرانی‌های حریم خصوصی و امنیت: با توجه به اینکه متاورس از اطلاعات شخصی کاربران برای ارائه تجربیات شخصی‌سازی شده استفاده می‌کند، مسائل مربوط به حریم خصوصی و امنیت اطلاعات ممکن است مورد توجه قرار گیرند، به ویژه در مواردی که داده‌ها به نحوی نادرست مورد استفاده قرار بگیرند یا مورد دسترسی غیرمجاز قرار گیرند.
3. اعتیاد: مانند هر فعالیت دیگری که زمان زیادی از افراد را می‌گیرد، استفاده بیش از حد از متاورس ممکن است منجر به اعتیاد شود. این مشکل می‌تواند تأثیر منفی بر روابط اجتماعی، کارآیی و سلامت روانی افراد داشته باشد.
4. افزایش فاصله اجتماعی: استفاده بیش از حد از متاورس ممکن است باعث ایجاد فاصله اجتماعی بین افراد و جدا کردن آنها از تعاملات و رویدادهای واقعی شود. این ممکن است به کاهش کیفیت روابط اجتماعی و تجربه زندگی در دنیای واقعی منجر شود.
5. مسائل فنی و سخت‌افزاری: برخی از متاورس‌ها نیازمند دستگاه‌های سخت‌افزاری گران قیمتی مثل دستگاه‌های واقعیت مجازی هستند، که این مسئله می‌تواند برای برخی از افراد دسترسی مشکل‌تری به متاورس را فراهم کند.
6. سرعت اینترنت و پهنای باند: برای تجربه بهتر متاورس، سرعت اینترنت بالا و پهنای باند قابل قبول مورد نیاز است. برای افرادی که به اینترنت با سرعت پایین یا محدودیت پهنای باند دسترسی دارند، تجربه متاورس ممکن است محدود شود یا حتی غیرممکن باشد.

همانطور که می‌بینید، متاورس همراه با مزایا و امکانات زیادی است، اما معایب و محدودیت‌هایی نیز دارد که باید به دقت در نظر گرفته شوند.

جمع بندی

Metaverse یک فناوری نوآورانه است که امکانات جدیدی را برای ما فراهم می‌کند. این فناوری به ما این امکان را می‌دهد که به دنیای مجازی یا واقعیت افزوده وارد شویم و با آن تعامل کنیم. از آنجا که متاورس به ما این امکان را می‌دهد که از واقعیت مجازی یا واقعیت افزوده بهره‌مند شویم، این فناوری توانایی ایجاد تجربه‌های جذاب و متفاوت در زمینه‌های مختلف را دارد، از جمله بازی‌های ویدیویی، آموزش، سرگرمی، تجربه کاربری و صنایع دیگر. به علاوه، متاورس می‌تواند در ارتقاء تجربه کاربری، ایجاد فرصت‌های جدید در تبلیغات و توسعه صنایع جدید نقش مهمی ایفا کند. این فناوری، با توجه به پیشرفت‌های روزافزون در حوزه فناوری و ارتباطات، قدرتمندتر و پرکاربردتر می‌شود و به زندگی ما رنگ و بویی جدید می‌بخشد.